Uiterlijk
Een Saarlooswolfhond is een krachtige en imposante verschijning met een dichte vacht, vaak met een duidelijk wit patroon in het hoofd, ook een masker komt voor. Hij heeft een lichtvoetig ietwat dansend gangwerk. Onder zijn wat langere dekhaar heeft hij een dichte ondervacht, de dichtheid hangt af van of een hond veel binnen of buiten is.Op veel mensen maakt hij grote indruk door zijn manier van lopen en zijn wolfachtige uiterlijk.

Vacht kleuren
Binnen het Saarlooswolfhonden ras komen verschillende kleurslagen voor. En binnen iedere kleurslag komt ook enige geschakeerde variatie voor. De toegestane kleuren zijn van licht tot donker zwart-wildkleurig (wolfsgrauw), van licht tot donker geschakeerd bruin-wildkleurig (bosbruin) en licht creme tot wit. Andere kleuren zijn niet toegestaan.
Bij de wolfsgrauwe en witte Saarlooswolfhonden dient het pigment van neus, oogranden, lippen en teennagels zwart te zijn. Bij de bosbruine leverkleurig, bij de witte honden is leverkleurig toegestaan. Alle kleurslagen, hebben meestal een witte aftekening, dat noemt men patroon vererving. Maar ook een masker (een donker snoet) zien we regelmatig.
De witte variateit is niet erg geliefd maar aangezien het gen voor de witte vacht recessief is, worden er incidenteel nog steeds witte honden geboren.
In de praktijk en op shows zal men dus hoofdzakelijk alleen wolfsgrauwe en bosbruine Saarlooswolfhonden tegenkomen.

Algemeen Karakter
Een Saarlooswolfhond is een vriendelijke, intelligente en betrouwbare hond zonder enige slaafsheid of onderdanigheid. De Saarlooswolfhond heeft van nature geen aanvalsdrift maar heeft daarentegen een sterke drang tot vluchten.
Hij is gereserveerd naar vreemden en terughoudend naar alles wat hem onbekend is, zonder angstig te zijn.
Deze hond is erg baas gericht en wil graag in de nabijheid van zijn baas en roedel (gezin) zijn. Hij is ook graag in gezelschap van andere honden.

Africhting en training
Deze wolfhond is niet geschikt voor bewaking en specifieke africhting. Door zijn aangeboren voorzichtigheid en het alert zijn op zijn omgeving hebben in de zestiger jaren menige honden capaciteiten getoond voor blindengeleidehond.
Ondanks de toenemende schuwheid, zijn er nog steeds honden die de capaciteiten hebben om als blindengeleidehond afgericht te kunnen worden. In die zelfde jaren werden honden afgericht als speur en reddingshond, bij de bescherming bevolking te Dordrecht, hebben zij meerdere malen hun diensten bewezen.
Enkele waren zelfs geschikt om bij de politie te Dordrecht, als politiehond hun werk te doen.
De Saarlooswolfhond is niet slaafs en de will-to-please‚die bij andere rassen kenmerkend aanwezig is, ontbreekt bij 80% van dit ras. Daardoor is het lastig om hem voor specifieke africhting te trainen.
Vanzelfsprekend kan ook dit ras dingen leren, maar de baas kan nooit onvoorwaardelijke gehoorzaamheid van een Saarlooswolfhond verwachten!
Maar met de nodige dosis creativiteit van de eigenaar zijn ze wel voor sommige activiteiten te motiveren. Met een klein aantal Saarlooswolfhonden doet men wel mee aan speur- activiteiten.

Jachtdrift
Bij de Saarlooswolfhond is de jachtdrift vaak sterk aanwezig. Zeker als zij tijdens een wandeling met meerder wolfhonden samen zijn, zullen zij samen een jacht inzetten. Alhoewel zij een goede neus hebben, jagen zij op zulke momenten vaak opzicht. Ondanks dat sommige honden (na een lange en geduldige training) redelijk onder appel staan, zijn zij als zij eenmaal de jacht op wild hebben ingezet nauwelijks meer terug te roepen.

Terughoudendheid en vluchtdrift
Een goed gesocialiseerde volwassen Saarlooswolfhond zal altijd voorzichtig zijn in voor hem onbekende situaties. Bij vermeend gevaar zal hij in eerste instantie altijd willen vluchten tot een plaats waar hij zich veilig waant om vanaf een afstand de zaak te kunnen beoordelen. Wanneer de hond is aangelijnd en wordt beperkt in zijn vlucht gedrag wordt dit door buitenstaanders vaak verward met angstig gedrag.
Door hun natuurlijke voorzichtigheid en gereserveerdheid, zijn veel Saarlooswolfhonden ook terughoudend naar voor hen onbekende personen. De ene hond is meer terughoudend dan de andere, maar een directe benadering door vreemden zullen de meeste Saarlooswolfhonden niet op prijs stellen.
Gezinsleden en mensen die hij kent zullen daarentegen altijd uitbundig en vrolijk begroet worden!

Sloopgedrag
Iedere pup vertoont een periode sloopgedrag, maar wolfhonden pups hebben vaak ongebreideld sloop gedrag! Naarmate zij ouder worden neemt dit gedrag wel weer af. Maar men moet hier altijd alert op blijven. Want er kan zich altijd een situatie voordoen waardoor een volwassen wolfhond, in afwezigheid van de eigenaar, door stress tot het slopen van een inboedel kan overgaan. Door de kracht en het uithoudingsvermogen waarmee een volwassen Saarlooswolfhond zaken kan slopen, is het resultaat niet vergelijkbaar met wat andere honden soms aanrichten.

Roedelgedrag
Vanzelfsprekend kunnen zowel uiterlijk als individuele gedragskenmerken per hond verschillen. Maar iedere Saarlooswolfhond heeft een sterk ontwikkeld roedelgedrag. Hij wil het liefste de hele dag samen met zijn baas en roedelgenoten zijn. Deze honden kunnen dus ook niet lang alleen zijn. Met een voorzichtige en geduldige training als pup zijnde, kunnen zij later meestal wel enkele uren alleen thuis gelaten worden.
Maar wanneer men hen hele dagen alleen in een kennel zet, zullen deze honden wegkwijnen.
Door zijn roedelgedrag kan een Saarlooswolfhond ook goed samen met een andere hond in een gezin wonen. De combinatie van een reu en een teef zal ook nagenoeg nooit problemen opleveren. Wanneer wolfhonden er als pup mee opgroeien zullen zij in de meeste gevallen ook andere dieren in huis als roedelgenoten zien.
Juist door het roedelgedrag zal men ook alert moeten zijn op alle andere facetten die hier mee samenhangen.
In geval van een combinatie reu en teef zal men maatregelen moeten nemen om tijdens de loopsheid de dieren gescheiden te houden. (een reu zal koste wat kost zijn teef willen dekken)
Het houden van 2 reuen kan goed gaan, mits het geen twee gelijkwaardige reuen zijn die de strijd over het leiderschap / de dominantie positie kunnen aangaan. Hetzelfde geldt ook voor twee teven en zeker in het geval wanneer de ‚rang lagere‚ een nest krijgt. Serieuze dominantie gevechten zal men als eigenaar in alle gevallen moeten zien te voorkomen.
Veel volwassen saarlooswolfhonden vertonen tijdens het uitlaten ook dominant gedrag naar honden van de zelfde sekse die niet tot hun roedel behoren. Veel teven en reuen kunnen dan ook niet los buiten met voor hen vreemde sekse genoten spelen.

Uitbreken
Wolfhonden willen graag altijd bij hun roedel zijn. Als zij tegen hun wil in gesepareerd en opgesloten worden, zijn het ware meesters in uitbreken‚ Ze klimmen goed, graven nog beter en vrijwel niets is tegen hun gebit bestand. Een wolfhond bestendig onderkomen is voor deze honden dan ook aan te bevelen.
Te meer om ook te voorkomen dat de hond door alle stress rond het uitbreken aan het slopen gaat of buiten op de vlucht kan slaan. Wanneer men een pup van jongs af aan went aan een kort verblijf in bench of kennel, zullen zij dit ook later accepteren en zonder problemen alleen kunnen blijven.

Lichaamstaal
Alle honden communiceren via lichaamstaal. Bij wolfhonden is deze lichaamstaal door hun natuurlijke bouw voor honden, maar ook voor mensen goed zichtbaar. Dominantie en onderdanigheid naar andere honden worden bijvoorbeeld duidelijk getoond. De bouw van sommige hondenrassen (bijvoorbeeld met hoge opstaande staart en staande oren) kan soms door wolfhonden verkeerd geinterpreteerd worden en aangezien worden voor dominantie gedrag. Een eigenaar met enige kennis van zaken kan hier op anticiperen.
Het is voor een eigenaar van een wolfhond dan ook erg zinvol om zich wat meer te verdiepen in natuurlijk gedrag en lichaamstaal.

Opvoeding
Een Saarlooswolfhond heeft net als andere honden een duidelijke leiding van een baas nodig. Zijn eigenaar zal vanaf het begin de grenzen moeten aangeven.
Maar een eigenaar mag en kan van een Saarlooswolfhond niet verwachten dat het een slaafse en zeer gehoorzame hond zal worden.
Maar wanneer men rekening houdt met de capaciteiten en beperkingen van het ras, kan men de hond opvoeden tot een sociale huisgenoot. Soms verloopt dit wat moeizamer in vergelijking met andere rassen. Saarlooswolfhonden vragen van hun baas dan ook behoorlijk wat inzicht en kennis van hondengedrag.

Zindelijkheid
Saarlooswolfhonden zijn over het algemeen wat lastiger zindelijk te maken en daardoor duurt het ook vaak wat langer in vergelijking met andere hondenrassen. Daarnaast komen als hij jong is vaak ook vreugde- en/of deemoedplasjes voor. Maar ook volwassen honden kunnen om diverse redenen soms in huis gaan markeren of protest plassen doen.

Gezondheid
De Saarlooswolfhond is in vergelijking met andere hondenrassen een relatief gezond ras. Maar ook in dit ras komen een aantal genetische afwijkingen voor.
Daarom is het zinvol dat dieren die voor de fok ingezet worden van te voren getest worden op HD, ED, DM, Erfelijke Oogafwijkingen en Hypofysaire Dwerggroei.
Door het maken van verantwoorde combinaties kan men de geboorte van lijders voorkomen en/of kan verspreiding van deze afwijkingen beperkt worden.

Fokken
In tegenstelling tot andere hondenrassen waarbij teven 2 x per jaar loops worden, zijn de meeste Saarlooswolfhond teven meestal pas tussen het eerste en tweede jaar loops. Daarna ligt hun periode om de 10 maanden. De loopsheid bij de Saarlooswolfhond kan soms ook vrij lang duren. In andere hondenrassen zijn teven in de 2e week van de loopsheid dekrijp, Saarlooswolfhond teven pas tegen het eind van de derde week. In vergelijking mat andere hondenrassen is het wat lastiger om met saarlooswolfhonden te fokken, te meer omdat reuen soms ook een voorkeur voor een bepaalde teef hebben en dat teven soms sommige reuen afwijzen.

Met dit relatief jonge hondenras, de vrij kleine genen populatie en het hoge inteelt percentage is het noodzakelijk om een onderbouwd en verantwoord fokbeleid te voeren.
De Nederlandse AVLS (de Algemene Vereniging voor Liefhebbers van Saarlooswolfhonden) heeft een rasspeciefiek fokreglement voor het ras opgesteld dat gericht is op het in stand houden, bewaken en bevorderen van de gezondheid van het Saarlooswolfhonden ras. Dit reglement is tevens gericht op het welzijn, de rastypische eigenschappen het behoud van het karakter en het voorkomen van erfelijke gebreken.

Is het een ras voor u?
De Saarlooswolfhond is met al zijn kwaliteiten en beperkingen zeker niet voor iedereen geschikt.
Maar ook niet iedere eigenaar is geschikt voor een Saarlooswolfhond en kan hem bieden wat hij nodig heeft.
Mensen die een hond zoeken voor africhting en sport, kunnen beter op zoek gaan naar een ander meer voor dit doel geschikter ras. ‚Mensen die een Saarlooswolfhond willen aanschaffen omdat zij in het  geloven dat binnen dit natuurlijke ras geen genetische ziekten voorkomen, zullen ook teleurgesteld worden. Want net als bij alle andere hondenrassen komen ook de bij saarlooswolfhond genetische gebreken voor.

Maar wanneer u een hond zoekt met een grote mate van eigenzinnigheid, onafhankelijkheid en natuurlijk gedrag die graag hele dagen in uw buurt wil zijn, is een Saarlooswolfhond wellicht een ras voor u.
En wanneer u beschikt over voldoende tijd om een hond optimaal te socialiseren, hem veel aandacht kunt geven, u begrip heeft voor alle beperkingen en kwaliteiten van dit ras, zou u mogelijk een goede eigenaar voor een Saarlooswolfhond kunnen zijn!

Ontmoet voordat u tot een eventuele aanschaf over gaat vooral eerst een aantal Saarlooswolfhonden in werkelijkheid. U kunt dan in de praktijk het gedrag zien en de ervaringen van eigenaren horen.
Wanneer u een Saarlooswolfhond aanschaft, biedt hij u, zonder een spoor van slaafsheid en onderdanigheid, een niet te bevatten aanhankelijkheid en kameraadschap voor het leven!